Cumhurbaşkanı Erdoğan, NTV ve Star TV ortak canlı yayınında gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Konuşmasına bu gece itibarıyla ramazan ayının idrak edildiğini anımsatarak başlayan Erdoğan, "Bu gece sahura kalkacağız ve ramazanın o manevi havasını inşallah teneffüs etmeye başlayacağız. Tüm İslam alemi için bu manevi huzur, özellikle depremde ebediyete uğurladığımız şehitlerimizin rahmetine ve onların şehadet makamının yücelmesine vesile olsun. Bu arada 100 bini aşkın yaralımız var, bütün yaralılarımızın şifa bulmasına vesile olsun." dedi.
Kahramanmaraş ve Hatay merkezli depremlerin 45'inci gününde yapılan çalışmalara ilişkin genel bir değerlendirmesi istenen Cumhurbaşkanı Erdoğan, enkazın kaldırılması, çadır kentler, konteyner kentler ve prefabrik konutların yapılmasına süratle devam edildiğini söyledi.
Kalıcı konutların temellerinin atılmaya başlanacağını belirten Erdoğan, şöyle devam etti:
"Yarın temel atmaya başlıyoruz. Bu kalıcı konutları da süratle söz verdiğimiz gibi inşallah bir yıl içerisinde bitirmeye Rabb'im bizleri muvaffak kılsın. Tabii bu ölçüde büyük bir yıkımın karşısında Türkiye'den daha hızlı refleks gösterecek, harekete geçecek başka bir ülke yok. Biz çünkü geçmişte de bunun imtihanlarını başarıyla verdik. Depremin ilk dakikalarından itibaren çok hızlı şekilde bir durum tespiti yaptık ve Türkiye'nin dört bir yanından ekipleri, araç, gereçleri bölgeye sevk ettik. Kabinemizin tüm üyelerini deprem bölgesine göndererek her birini bir ilin koordinatörü olarak oralarda görevlendirdik. Sağ olsun bakan arkadaşlarım o günden bugüne bölgeden hiç ayrılmadan orada bu koordinatörlük görevlerini yaptılar.
Her ilin milletvekilleri oralarda görev yaptı ve milletvekili arkadaşlarımın orada görev yapmalarıyla yetinmedik, tüm farklı iller de dahil olmak üzere başta o ilin valisi, yine orada bakan arkadaşlarıma, onlar da yardımcı oldular. Diğer illerden tüm belediyelerimizi, belediye başkanlarımızı, başta büyükşehir belediyeleri olmak üzere buraya sevk ettik. Tabii asker, polis, jandarma, sağlıkçı, madenci, itfaiyeci, aklınıza kim gelirse bölgeye gönderdik. Biliyorsunuz özellikle madencilerin bu yeraltı, maden çalışmalarında büyük kabiliyetleri var. Onları da buralara sevk ederek kendilerinden çok istifade ettik. Binlerce iş makinesini, uçağından helikopterine, gemisinden İHA'sına kadar tüm imkanlarımızı depremzedelerimiz için bu süreçte harekete geçirdik."
'Tüm arama kurtarma ekiplerinin başarılı çalışmalarını gördük'Depremin ardından ilk birkaç saatte çalışmaların düzene girmesiyle de arama kurtarma, ardından enkaz kaldırma çalışmalarını profesyonelce yerine getirmeye başladıklarını bildiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Tabii ki o günlerde bir de ağır kış şartları var. Bu ağır kış şartlarına rağmen burada gerek dahili gerekse harici tüm arama kurtarma ekiplerinin başarılı çalışmalarını gördük. Yılmadılar, usanmadılar ve bu çalışmaları yerine getirdiler." dedi.
Depremlerin ardından ne kadar büyük bir millet olunduğunun bir kez daha idrak edildiğini söyleyen Erdoğan, "Milletimiz sağ olsun asrın felaketi karşısında asrın dayanışmasını gösterdiler. Çok hızlı bir şekilde 3 milyonu aşkın insanımızı bölge dışına tahliye ettik. Vatandaşlarımızın hiçbiri ne deprem bölgesinde ne de gittikleri yerlerde yalnız, çaresiz kalmadı. Bundan sonra da en önemli gündemimiz deprem olacak, tek derdimiz yaraları sarmak olacak." ifadesini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, yürütülen soruşturmalara ilişkin son durum hakkında da şunları söyledi:
"Depremde yıkılan binalarda sorumlulukları bulunanlarla ilgili yürütülen soruşturmalarda savcılarımız devrede. 1364 şüpheli hakkında şu ana kadar işlem başlatıldı. Bu arada 302 şüpheli tutuklandı ve 466 şüpheli adli kontrol altına alındı, 312 şüpheli hakkında da yakalama kararı çıkarıldı. Şüphelilerden 4'ünün yurt dışında olduğu, bunun yanında 64'ünün de öldüğü tespit edildi. Tutuklanan 302 kişiden 106'sı müteahhit, 163 kişi yapı sorumlusu, 15 şüpheli yapı sahibi ve 18 şüpheli de binada değişiklik yapan kişi.
Adli kontrol altındaki 466 şüphelinin de 85'i müteahhit, 294'ü yapı sorumlusu, 56'sı yapı sahibi ve 31'i de binada değişiklik yapan kişiler. Adli süreçler devam ediyor. İddianameler de soruşturmaların bitimiyle mahkemelere gönderilecek. Sürecin her aşamasının Adalet Bakanlığı başta olmak üzere yakın takipçisi olacağız. Milletime bu acıları yaşatan, sorumluluklarını yerine getirmeyen adalet önünde bunun hesabını verecek. Buradan kaçış yok."
'Biz bu işte çırak değiliz, kalfalığı da geçtik ustalığı yakaladık'Kalıcı konutların yapımına ilişkin planlamanın ne aşamada olduğu sorusu üzerine Erdoğan, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının hem geçmiş deneyimleri hem de tip projeleri olduğunu söyledi.
Şehirlerin yeniden inşa ve ihya döneminin resmen ve fiilen başladığını bildiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Geçmişte attığımız adımlar var. Hep söylüyorum Van'da, Bingöl'de, İzmir'de, Antalya'da, Muğla'da, Manavgat'ta bu işleri yaşadık. Biz sadece şehirlerde o devasa dikey mimari tarzı değil, bir taraftan zemin artı 3-4 türü binalar yaparken bir taraftan da köy evlerini yapmak suretiyle de bunları ispatladık. Yani biz bu işte çırak değiliz, kalfalığı da geçtik ustalığı yakaladık." dedi.
Binlerce mimar, mühendis, yüzlerce akademisyen, on binlerce işçinin yeni yerleşim yerlerine ilişkin sahada kapsamlı bir çalışma yürüttüğünü vurgulayan Erdoğan, şöyle devam etti:
"Bir taraftan zemin etütleri hızla devam ediyor. Bu zemin etütleriyle birlikte de artık öyle sulak yumuşak zemin değil, sert zeminlerde kalıcı konutların yapılması çalışmalarını sürdürüyoruz. 21 Şubat'tan bugüne kadar Gaziantep'te 13 bin 629, Adıyaman'da 2 bin 280, Kilis'te 645, Hatay'da 2 bin 928, Kahramanmaraş'ta 8 bin 773, Şanlıurfa'da 897, Malatya'da 6 bin 644, Elazığ'da 505, Adana'da 1171, Osmaniye'de 1657 ve Diyarbakır'da 1122 olmak üzere toplam 40 bin 104 afet konutunun ihalesi yapıldı.
Yine Osmaniye'de 600, Kahramanmaraş'ta 620, Malatya'da 2 bin 800, Adıyaman'da 1500, Şanlıurfa'da 300, Gaziantep'te 310 ve Kilis'te 93 olmak üzere 6 bin 223 köy evinin de ihalesi yapıldı. Böylelikle afet bölgelerinde toplamda 46 bin 327 afet konutu ve köy evinin yapım süreci başladı ve inşallah bir yıl içerisinde 11 ilimizde 319 bin, toplamda 650 bin konut inşa ederek bunu hak sahiplerine teslim edeceğiz. Yarın ziyaret edeceğimiz Kahramanmaraş'ta 8 bin 773 konutumuzun temelini Devlet Bey'le birlikte atacağız."
'Fay hattının üzerinde konutlar yapılmış'Cumhurbaşkanı Erdoğan, "artçı sarsıntılar sürerken kalıcı konutlar için temel atmanın sağlıklı olmadığı" eleştirilerinin hatırlatılması üzerine şu yanıtı verdi:
"Müddei iddiasını ispatla mükelleftir. Bu konularda ilk defa bu adımları atmıyoruz. Bunu söyleyenlerin tabii geçmişinde bu tür adımlar yok. Yani sen bir seneyi hedef olarak koyarsın da bu 13 ay olur, 14 ay olur, 15 ay olur. Bunu Van gibi o devasa depremde ispat ettik. Van'ın merkezinden ta Erciş'ine kadar. Şu anda bu işi yaşamak, görmek isteyenler Van'a giderler, şöyle Edremit ilçesinden bir Van Denizi'ni seyrederler. Van Denizi'ne nazır böyle bir yeri o depremin ardından gerçekleştirmiş olan bu iktidar. Aynı şekilde Erciş'i baştan aşağı yaptık, gerçekleştirdik. Mesela İzmir'de, aynı şekilde dikey mimariye girmiyoruz ve dikkat edin ilk yaptığımız iş hemen süratle zemin kontrollerini yapmak oldu. Yani o sulak zeminlerde, bölgelerde değil.
Tabii Hatay'da düşünün, yani Amik Ovası'nın uzantılarında maalesef bu konutlar, bu inşaatlar yapıldı. Bunlar yapılınca da ne oldu? Şimdi aldığımız bilgilerde buraların tamamen fay hattı olduğu söyleniyor."
Erdoğan, fay hattının üzerinde yapılan konutların hepsinin 1999'dan önceki dönemlere ait olduklarını ifade etti.
Kamu inşaatlarında sismik izolatörler kullanılacakDeprem bölgesindeki vatandaşların uyarıya rağmen hasarlı evlere girdiğini ifade eden Erdoğan, şunları kaydetti:
"Bundan sonraki süreçte temennimiz odur ki bu uyarılara uyarlar. Biz de hedefimizi zemin artı 3, zemin artı 4 şeklinde elimizdeki tip projelerle hareket ederek bu adımları atacağız. Hatta devletin konutları veya kendine ait olan inşaatlarını da sismik izolatör kullanarak yapacağız. Maliyeti her ne kadar biraz artsa da bunların talimatını da Murat bakanıma verdim, maliyetlerden de kaçınmayalım, sismik izolatörleri de kullanarak inşaatlarımızı böyle yapalım. Kısa bir süre önce biliyorsunuz İstanbul'da devlet yetkilileri ve akademisyenlerle 110 kişilik bir toplantı yaptık. O toplantının ikincisi Gaziantep'te Murat bakanımın riyasetinde yapıldı.
Van ve Kütahya depremleri sonrası öğrendiğimiz, zemin etüdü doğru yapıldığı, zemin dayanıklılığı iyi tespit edildiği, zemin yeterli güçlendirme olduğu takdirde ve en önemlisi fay hatlarından uzak bölgeler seçildiği takdirde o bölgede inşaatlar yapılabilir. Biz zaten Elazığ depreminin üzerinden 15-20 gün geçtikten hemen sonra artçılar da devam ederken temellerimizi attık. Bugün hamdolsun yaşadığımız son depremde özellikle o gün inşa ettiğimiz konutlarımızın hiçbirinde en küçük hasar dahi meydana gelmedi. Şayet artçı depremler nedeniyle döktüğümüz beton ve kalıplarda herhangi bir hasar veya çatlak meydana gelirse çok hızlı bir şekilde çeşitli bazı tekniklerle onarımı yapılır. Şu an bölgede inşaatları tamamen bu kriterler üzerine planlıyor ve başlatıyoruz. Beton prizlenme, çatlak ve tahribat oluşumuna dair hassasiyetlerimiz var. Bu noktada beton döküm süreçlerini mühendislerimiz çok titiz ve dikkatli bir şekilde yapıyorlar."
Üniversitelerde yüz yüze eğitime verilen araCumhurbaşkanı Erdoğan, üniversitelerde yüz yüze eğitime verilen ara ile ilgili, "Uzun bir süre olmayacak ama online sistemle biraz devam edelim. Çünkü yurtlarımız çok işimizi görüyor." diyerek, "Şartlar elverişli olursa uzaktan eğitim ile yüz yüze eğitimin harmanlandığı hibrit öğretim seçeneği tabii ki değerlendirilecektir." şeklinde konuştu.
'(Altılı masa) Tam anlamıyla bir eski Türkiye fotoğrafı olan koalisyon mantığıyla çalışıyorlar'Altılı masa ile ilgi, "Tam anlamıyla bir eski Türkiye fotoğrafı olan koalisyon mantığıyla çalışıyorlar." ifadesin kullanan Cumhurbaşkanı Erdoğan, "(Altılı masa) Terör örgütünün parlamentodaki uzantısını da masaya ortak etti, beraber yürüyorlar." dedi.
Tahıl koridoruCumhurbaşkanı Erdoğan, tahıl koridoru ile ilgili de "İki üç gün içerisinde Sayın Putin ile telefon görüşmemiz olacak. Adımlarımızı bu alanda da atacağız." şeklinde konuştu.
HDP'nin cumhurbaşkanı adayı göstermemesiCumhurbaşkanı Erdoğan, HDP'nin cumhurbaşkanı adayı göstermemesi ile ilgili de "HDP zaten masanın yedinci ortağı idi. 'Gizli ortak var' demiştik. Şimdi masanın altından üstüne çıktı." dedi.
"HDP eşittir PKK'dır, HDP eşittir YPG/PYD'dir. Bu denklemde CHP'nin yeri nerede kalıyor, bunu benim milletim düşünsün." ifadesini kullanan Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Kandil'deki terörist elebaşıları altılı masanın kendileri için umut oluşturduğunu söylüyorlar, bay bay Kemal'i Kandil'e umut veren aday olarak görüyorlar." şeklinde konuştu.
'Cumhur İttifakı'nın 14 Mayıs seçiminden de zaferle çıkacağından hiçbir kuşkumuz yok'Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Cumhur İttifakı'nın 14 Mayıs seçiminden de zaferle çıkacağından hiçbir kuşkumuz yok." ifadesini kullanarak, Cumhur İttifakı'nın genişlemesi ile ilgili de "Yerli ve milli siyaset yapan, milletin değerleriyle barışık siyasi partilere kapımız açık." değerlendirmesinde bulundu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Cumhur İttifakı'na katılımlar olursa olumlu karşılarız. Yedili masa gibi koltuk pazarlığı üzerinden değil, ilkeler üzerinden yürüyoruz." dedi.
'17 kabine üyemin hemen hemen her birine değişik illerde görevler vereceğiz'Erdoğan, "(Kabinedeki) Arkadaşlarımın hemen hemen her birisini şu anda belli illere adaylar olarak görevlendirdik." şeklinde konuştu.
"Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Bey'i Ankara'da bir bölgeye milletvekili adayı yapıyoruz." diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, "(Genel seçimde) 17 kabine üyemin hemen hemen her birine değişik illerde görevler vereceğiz, onları büyükşehirlerden aday yapmayı belirledik." şeklinde konuştu.
Deprem sonrasında kiralardaki artışlarDeprem sonrasında kiralardaki artışlara dair, "Adalet ve İçişleri bakanlıklarımız yakın takipteler. Kira konusunda sıkıntı oluşturulmasına izin veremeyiz.” ifadesini kullanan Cumhurbaşkanı Erdoğan, gıda fiyatları ile ilgili de "Bu artışlar tamamen spekülatif. Bunu maliyetle açıklayamazsınız. Spekülatif artışların önüne kesinlikle geçeceğiz." dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "(Et ve Süt Kurumu) Kıyma ve kuşbaşı miktarını 2 katına çıkaracak, satış noktalarında fiyat kıyma için 119 lira, kuşbaşı et için 129 lira olarak belirlendi." şeklinde konuştu.
'Türkiye hep barıştan yana olacaktır ve barışın savunucusu olacaktır'Erdoğan, "Türkiye kolay kolay herhangi bir savaşın tarafı olmayacaktır, hep barıştan yana olacaktır ve barışın savunucusu olacaktır." ifadesini kullandı.
'Togg için şu ana kadar yaklaşık 80 bin talep geldi'Yerli elektrikli otomobil Togg için şu ana kadar yaklaşık 80 bin talep geldiğini açıklayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Togg akıllı cihazımızın üretim hedefi bu yıl 20 bin, inşallah 2030'a kadar 1 milyon Togg üretmiş olacağız." dedi.