Yaş ve cinsiyet fark etmez. Baş ağrısını hemen herkes pek çok farklı sebepten yaşıyor. Peki baş ağrısı neden olur? Baş ağrısı başka hastalıkların habercisi olabilir mi? Baş ağrısı nedenleri, çeşitleri ve tedavisi hakkında merak edilenler haberimizde...
BAŞ AĞRISI NEDEN OLUR?
Baş ağrısı, başın herhangi bir bölgesindeki ağrıdır. Başın herhangi bir yerinde, başın her iki tarafında ya da sadece bir yerde baş ağrısı oluşabilir. Baş ağrısı, keskin bir acı, zonklama hissi veya sıkıcı bir ağrı olarak görünebilir. Baş ağrısı yavaş yavaş veya aniden gelişebilir ve bir saatten birkaç güne kadar sürebilir.
Bir baş ağrısı stres veya duygusal sıkıntı belirtisi olabilir veya migren veya yüksek tansiyon, anksiyete veya depresyon gibi tıbbi bir bozukluktan kaynaklanabilir. Baş ağrısı diğer başka problemlere de yol açabilir. Kronik migren baş ağrıları olan kişilerin, düzenli olarak işe veya okula gitmesi çok zor olabilir.
Baş ağrılarını tanımlamanın farklı yolları vardır.
Uluslararası Baş Ağrısı Derneği (IHS) baş ağrılarını, başka bir durumdan kaynaklanmadıklarında birincil olarak, ya da başka bir nedenin söz konusu olduğu durumlarda ikincil olarak sınıflandırır.
BAŞ AĞRISI ÇEŞİTLERİ
Birincil baş ağrısı
Birincil baş ağrısı, başınızdaki aşırı duyarlılık veya ağrıya duyarlı yapılardaki sorunlardan kaynaklanır. Birincil baş ağrısı, altta yatan bir hastalığın belirtisi değildir. Beyninizdeki kimyasal aktivite, kafatasınızı çevreleyen sinirler veya kan damarları veya başınızın ve boynunuzun kasları (veya bu faktörlerin bazı bileşimleri) birincil baş ağrılarında rol oynayabilir. Bazı insanlar ayrıca, bu tür baş ağrıları geliştirme olasılığını artıran genleri de taşıyabilir.
En yaygın birincil baş ağrıları şunlardır:
– Baş zonklaması – Migren – Auralı migren – Gerilim baş ağrısı – Küme baş ağrısı (genellikle erkeklerde görülen, çok şiddetli, tek taraflı göz ve şakak ağrılarıdır. Migrenle çok karıştırılır) ve paroksismal hemikranya gibi Trigeminal otonomik sefaleralgi (TAC)
Birkaç baş ağrısı çeşidi de genellikle birincil baş ağrısının tipleri olarak kabul edilir, ancak daha az yaygındır. Bu baş ağrıları, belirli bir aktivite ile ilişkili olağandışı bir süre veya ağrı gibi farklı özelliklere sahiptir.
Genel olarak primer kabul edilmesine rağmen, her biri altta yatan bir hastalığın belirtisi olabilir. Bunlar:
– Kronik günlük baş ağrıları (örneğin, kronik migren, kronik gerilim tipi baş ağrısı veya hemicranias continua) – Öksürük baş ağrıları – Egzersiz baş ağrısı – Cinsel ilişki baş ağrıları
Bazı birincil baş ağrıları da dahil olmak üzere yaşam tarzı faktörleri tarafından tetiklenebilir:
– Alkol, özellikle kırmızı şarap – Nitratlar içeren işlenmiş etler gibi belirli gıdalar – Uykudaki değişiklikler veya uyku eksikliği – Kötü duruş – Yemeklerde öğün atlama – Stres
İkincil baş ağrıları
İkincil bir baş ağrısı, başın ağrıya duyarlı sinirlerini aktive edebilen bir hastalığın belirtisidir. Şiddetli bir şekilde değişen birçok durum ikincil baş ağrılarına neden olabilir.
Sekonder baş ağrılarının olası nedenleri arasında şunlar bulunur:
– Akut sinüzit (sinüs enfeksiyonu) – Arteryel gözyaşları (karotis veya vertebra diseksiyonu) – Beyindeki kan pıhtılaşması (venöz tromboz) – felçten ayrı – Beyin anevrizması (beyninizde bir arterde bir şişlik) – Beyin AVM (arteriyovenöz malformasyon) – beyin kan damarlarının anormal oluşumu – Beyin tümörü – Karbonmonoksit zehirlenmesi – Chiari malformasyonu (kafatasının tabanındaki yapısal problem) – Sarsıntı – Susuzluk – Diş sorunları – Kulak enfeksiyonu (orta kulak) – Ensefalit (beyin iltihabı) – Dev hücreli arterit (arterlerin kaplamasının iltihabı) – Glokom (akut açı kapanması glokomu) – Alkol kullanımı – Yüksek tansiyon (hipertansiyon) – Grip ve diğer ateşli hastalıklar – İntrakraniyal hematom – Diğer hastalıkları tedavi etmek için kullanılan ilaçlar – Menenjit – Monosodyum glutamat (MSG) – Ağrı kesici ilaçların aşırı kullanımı – Panik atak ve panik bozukluğu – Post-concussion sendromu – Kask veya gözlük gibi sıkı başlıklardan gelen basınç – Pseudotumor serebri – İnme – Toksoplazmozis – Trigeminal nevralji (tüm diğer sinirlerin yanı sıra, yüz ve beyni bağlayan bazı sinirlerin tahrişini de içerir)
NE ZAMAN DOKTORA GÖRÜNMELİSİNİZ?
Baş ağrısı bazı durumlarda menenjit, felç, ensefalit gibi hayati tehlikeye sebep olabilen durumların belirtisi olabilir. Hayatınızda ilk defa aniden gelişen ya da şiddeti gittikçe artan bir baş ağrısı yaşıyorsanız, en kısa zamanda bir hastanenin acil servisine gitmeli veya 112'yi aramalısınız.
– Kafa karışıklığı veya konuşmaları anlamakta zorluk – Bayılma – Yüksek ateş, 39-40 °C den daha fazla olması – Vücudunuzun bir tarafında uyuşma, güçsüzlük – Görme bozukluğu – Konuşma bozukluğu – Yürümede dengesizlik – Mide bulantısı veya kusma (Grip veya bir başka nedene bağlı değilse)
BAŞ AĞRISI TEDAVİSİ
Baş ağrılarını tedavi etmenin en yaygın yolları, dinlenme ve ağrı kesici ilaçlardır. Genel ağrı kesici ilaçları reçetesiz olarak kullanılabilir (OTC) veya doktorlar trisiklik antidepresanlar, serotonin reseptör agonistleri, anti-epileptik ilaçlar ve beta blokerleri gibi önleyici ilaçları reçete edebilirler. Doktorun tavsiyesine uymak önemlidir, çünkü ağrı kesici ilaçların aşırı kullanımı baş ağrılarına yol açabilir. Geri tepme baş ağrılarının tedavisi, ağrı kesici ilaçların azaltılmasını veya durdurulmasını içerir. Aşırı durumlarda, kısa bir süre hastanede kalmaya ihtiyaç olabilir.
Gerilim tipi baş ağrısı tedavisi
Gerilim tipi baş ağrısının genellikle stresten dolayı oluştuğu düşünülür, fakat stres sadece ağrıyı tetikleyen faktörlerdendir. Gerilim tipi baş ağrısında, başın etrafında bir bant varmışçasına basınç hissine sebep olur.
Gerilim tipi baş ağrılarında tedavi yöntemleri şunladır:
– Doktorunuz tarafından verilen reçeteli ilaçlar ve reçetesiz ilaçlar – Yaşam tarzı değişiklikleri (Dinlenmek, başa buz paketleri ile soğuk uygulama, uzun ve sıcak bir duş gibi) – Meditasyon gibi rahatlama teknikleri – Stresi yönetimi tekniklerini öğrenmek ve uygulamaktır.
Küme tipi baş ağrısı tedavisi
Küme tipi baş ağrısı birkaç haftalık kümeler şeklinde gelir ve oldukça şiddetli tiplerinden biridir. Küme tipi baş ağrısı hastayı gece uykusundan uyandıracak kadar şiddetlidir. Genellikle tek yanlı, göz çevresinde ve oyucu bir ağrı olur.
Küme tipi baş ağrılarında tedavi yöntemleri şunlardır:
Küme tipi baş ağrısını tamamen geçirebilecek bir tedavi yoktur. Tedavinin amacı, ağrının şiddetini azaltmak, baş ağrısı süresini kısaltmak ve atakları önlemektir. Bir küme baş ağrısında ağrı aniden şiddetli gelir ve kısa bir süre içinde azalır. Bu nedenle hızlı etki eden ilaçlar gereklidir. Hızla etki eden bazı ilaçlar ağrıda rahatlama sağlayabilir. Ağrıyla baş etmek, ağrıyı yönetmek ve doktorunuzla iletişim halinde olmak küme tip baş ağrısını kontrol etmenizde büyük yarar sağlayacaktır.