Bakan Lütfi Elvan'ın açıklamalarından satır başları:
Vatandaşların taleplerini, sivil toplum kuruluşlarımızın görüşlerini bir bütün halinde değerlendirerek Ekonomi Reform Programı'nı oluşturduk. Ekonomi Reform Programı ile pandemi sonrası döneme hazır olmak adına yol haritamızı ortaya koyalım dedik.
EKONOMİK REFORM PAKETİ G20 ÜLKELERİNE ANLATILACAK
Çok değişik ülkelerden, büyükelçiliklerden Ekonomi Reform Programı'na ilişkin Bakanlığımızdan detaylı açıklama talep edildi. Yabancı yatırımcılarla bir araya gelerek, onlara da Ekonomi Reform Programı'nı kapsamlı bir şekilde anlatacağız. AB ülkeleri başta olmak üzere G20 büyükelçileri ile bir araya geleceğiz, Ekonomi Reform Programı'nın detaylarını paylaşacağız.
ERTELENMİŞ TALEPLER TÜRKİYE İÇİN BÜYÜK BİR FIRSAT
Yeni nesil çalışma yöntemlerini yaygınlaştırıyoruz. İl il sektörel beceri haritaları çıkaracağız. Yeni iş yapış şekillerine adapte olmamız gerekiyor. İstihdam teşviklerini baştan aşağı gözden geçiriyoruz. Ertelenmiş bir taleple karşı karşıyayız. Türkiye'nin önünde çok önemli fırsat penceresi var. Bu paketle fırsatları yakalamak istiyoruz.
Harcamalara yönelik çok ciddi tedbirler var. Kamu Maliyesi alanında her türlü tedbiri alıyoruz. Kamu maliyesinde bütçe disiplininin son derece önemli olduğunu düşünüyoruz. Mali disiplinden bugüne kadar asla taviz vermedik.
500 BİN İLAVE İSTAHDAM DESTEĞİ SAĞLANACAK
Dijital çağdayız. İş yapış şekilleri değişti. Bizim yetiştireceğimiz elemanların mutlaka bu sürece uyum sağlaması gerekiyor. İŞKUR'un yeni iş alanlarına odaklanan yapıda faaliyet göstermesini sağlayacağız. İstihdam teşviklerini gözden geçiriyoruz. İstihdam teşvikinde sadeleştirmeye gideceğiz. 500 bine kadar ilave istihdam desteği sağlayacağız. Kredi Garanti Fonu kefaletiyle olacak. Sigorta primi miktarı ne kadarsa ödediklerinden düşecek. Nakti ücret desteğinden faydalanan firmalar var, bunları da destek kapsamına alacağız. Çok sayıda istihdama yönelik 5. ve 6. bölgelere özel destekler veriyoruz vereceğiz. Çok sayıda tedbir yer alıyor.
KEMAL KILIÇDAROĞLU ELEŞTİRİSİ HAKKINDA
Konulara herkesin aynı pencereden bakmasını beklemiyoruz. Biz yapıcı eleştirellere açığız. Bu eleştirileri dikkate alırız. Sayın Kılıçdaroğlu'nun ilk tepkilerine baktığımızda doğru bakış açısından baktığını söylemek mümkün değil. İşsizlikle alakalı bir şek yok diyor ancak bakınca istihdam bölümümüz var. Reform programına baksaydı, inceleseydi görecekti.
İş dünyasıyla bir araya geldiğimizde şunu dediler, biz usta, kalfa, çırak bulamıyoruz. Üniversite mezunlarımız var ama ara eleman sıkıntımız var, bu sorunu çözün dediler. Bizim mesleki merkezlerimiz var. Burada 150 bin civarında öğrenci var. Bunlar çıraklık, ustalık ve kalfalık eğitimleri alıyor. Bu öğrencilerin ücretlerini kamu olarak karşılayacağız dedik. İşte iş dünyasının talebini doğrudan gideren yöntem. Bugün 150 bin kişi çalışıyorsa yarın 300 bin 400 bin olacak. Kovid'le birlikte farklı bir yaşam şekline girdik. İlgili mevzuatları gerçekleştirmemiz gerekiyor.
EKONOMİ REFORM PAKETİ'NİN TAKVİMİ SALI GÜNÜ AÇIKLANACAK
Biz bu konuda çok deneyimliyiz. Takvimimizi hazırladık. sorumlu ilgili kuruluşlar kimlerdir. Ne kadarlık bir sürede tamamlayacağız, bunların hepsini kapsamlı olarak en geç salı günü sizlerle paylaşacağız. Planımız cuma günü ama kesin olması açısından haftaya salı günü eylem planımızı paylaşacağız. Reform takip toplantılarıyla programın başarısını göreceğiz. İlgili taraflar yer alacak. Ortak akılla düzenlemeleri gerçekleştireceğiz. Kamu ihale kanun çalışmalarımızı tamamladık. Ancak ilgili taraflarla oturup değerlendirmek istiyoruz. Takvimimiz hazır.
VERGİ MUAFİYETİ UYGULAMASI KALICI OLACAK
Salgında en çok etkilenen kesim esnaf oldu. 2020'de ve 2021'de verdiğimiz destekler var. Elbette yeterli mi keşke daha fazla verebilsek. Salgının gelişim sürecine bağlı tekrar değerlendirmemiz mümkün olacak. Bütçe disiplinine dikkat etmeliyiz. Gerekli disiplini sağlıyoruz. 4,3 bütçe açığını 3,5'a çekeceğimizi Cumhurbaşkanımız da ifade etti. Odaklandığımız alan bütçe disiplini ama esnafımızı hiçbir zaman yalnız bırakmadık ve bırakmayacağız. 850 bin esnafımızı ilgilendiriyor. Gelir vergisinden muaf tutuyoruz. İstisna uygulamamız 2021 kazançlarıyla başlayacak ve kalıcı olarak uygulanacak.
Özel hesapta toplanan paranın harcanması söz konusu. Şu anda 46 adet özel hesabımız var. 5018 sayılı kanuna tabii değil. Sayıştay denetimine tabii. Zorunlu olarak devam ettirmemiz gerekenlere devam ettireceğiz. Ancak merkezi yönetim bütçe kısmına önemli bir kısmını aldıracağız. Bir diğer husus ise döner sermaye işletmelerine yönelik. 2300 civarında var. Bütçeleri 100 milyar liranın üzerinde . Biz aşamalı olarak merkezi yönetim bütçe kapsamına almak istiyoruz. Meclisin bütçe hakkını güçlendirecektir. Kamu ihale kanuna tabii değil.
KAMUDA TAŞIT ALIMINA SINIRLAMA
Kamu harcamalarına bütün olarak bakmak zorundayız. Sadece taşıt gibi alanlarda tasarruf değil diğer alanlarla da son derece önemli. Bakanlıklarımızın kamu kurum kuruluşlarımızın verimliliklerini arttırıcı bir sürece giriyoruz. Kurumlarımızın daha hızlı karar vermesini sağlayacak çalışmaları yürüteceğiz bu kapsamda. Hesap verilebilir anlayış içinde kamuoyu ile paylaşacağız. Kamu filo yönetim sistemini geliştiriyoruz. Taşıt bazlı envanter kayıt altına alınacak. Taşıt edinimi ihtiyaca dayandırılacak. Satın alma ve kiralama ihtiyaçları toplulaştırılacak. Bunların hepsine çalışıyoruz. Önümüzdeki günlerde Sayın Cumhurbaşkanımızın onayı ile kamuoyuna sunacağız.
BELEDİYE BORÇLARI HAKKINDA
Mali disiplini sadece merkezi yönetim bütçesinde bir mali disiplin olarak algılamamak lazım. Yerel disiplinlerle de önemli. Şu anki resme baktığımızda belediyelerin önemli bir kısmının borçlandığını görüyoruz. Faiz ödemelerini arttırıyor. Bütçe yapılarını bozuyor. Yatırım ve transfer harcamalarında kısıntıya gitmek zorunda kalıyorlar. Özellikle muhalefetin bizim belediyelerimizin çalışmalarını engelleyici çalışmalar mı yapıyorlar gibi değişik yorumlar da yaptılar. Belediyelerin borç stoklarına baktığımızda yasada şöyle bir husus var. Büyükşehir belediyeleri için bir önceki yılın gelirlerin 1.5 katı, diğer belediyeler için 1 katı deniyor. Yüksek oranda borçlanma vatandaşa hizmeti önemli ölçüde kısıtlayabiliyor. Kanunlara uyulmadığını görüyoruz. Belediyeler herhangi bir şirket kurmak için Çevre ve Şehircilik Bakanlığından Cumhurbaşkanlığından izin alıyorlar. Herhangi bir vatandaş şirket kuruyor ve belediyeye hibe olarak veriyor. İzin almadan iş yaptıklarını görüyoruz. Bunlara çeki düzen vereceğiz.
KAMU İHALELERİ HAKKINDA
1984'te rahmetli Özal'la birlikte kamu iktisadi teşebbüslerimizle kanun koyuldu. Zaman zaman bir iki maddelik değişiklikler oldu ama acaba günün koşullarına uygun mu ona bakmak lazım. Kamu iktisadi teşebbüslerini bir bütün olarak değerlendirip, kanununu güncelleyip, günün koşullarına uygun hale getirmeyi hedefliyoruz. Kamu alım ihaleleri çok konuşulan bir husus denetimi güçlendirip, şeffaflığı artırıyoruz. zorunlu olabilecekleri disiplin altına alacağız. Bürokrasi ve işlem süreleri azalacak. Rekabeti arttıran bir ihale sistemi olacak. Sertifikasyon sistemi getiriyoruz. Riyakat ve yetkinlik belirleyen kriterler kamuoyu ile paylaşılacak.
Örneğin Sağlık Bakanlığımız kan ile ilgili bir ihaleye çıkacak. Kriterleri belirleyip kamuoyu ile paylaşacak. Test hizmeti vermek isteyen firmalar ilgili bakanlıklara başvuracaklar ve sertifikasyon sistemine girmek istediklerini ifade edecekler. İhaleden önce sertifikasyon sistemi için kriterler oluşturulacak. Bunlar kamuoyuna açık olacak. Diyelim 20 firma başvurdu. 10 firma hak kazandı. Sağlık Bakanlığımız hızlı bir şekilde ihaleyi dijital ortamda gerçekleştirecek. Hangi firmaların girdiği belli olacak. Firmalar şu eksikti bu fazlaydı, bu konuya girmeyecek.
ŞEFFAFLIK HAKKINDA
Şeffaflık öngörülebilirliği de artırıyor. 3 ay 6 ay bekleyeyim nasıl bir süreçle karşı karşıya kalacağım dersiniz ama öngörülür bir yapıda plan yapar çalışmalarınıza başlarsınız. Şeffaflık ve öngörülebilirlik önemli. 11 farklı yasal düzenleme var. Bunun ötesinde kamu özel işbirliğine yönelik Bakanlıkların haklı yetkileri bulunuyor. Ulaştırma Bakanlığının YİD, DHMİ'ye bakınca işletme hakkı yöntemi yer almış. YİD ile ilgili açıkta olan hususlar var. 11 farklı düzenlemeyi tek bir yasa çatısı altında toplayan bir sürece sokmak istiyoruz. Bu uygulamalar ve düzenlemeyle daha etkin bir yapı ortaya koymuş olacağız. Bu mevzuat dağınıklığı ortadan kalkmış olacak. Yatırım ortamı iyileştirilecek.
KAMUYA ÖDENMEYEN BORÇLAR HAKKINDA
(Kamuya ödenmeyen borçlar) Vergi borcu ve prim borcu olan vatandaşımız bir taraftan vergi daireleriyle muhatap oluyor diğer taraftan SGK ile muhatap oluyor. Eleman görevlendiriyor. Süresinde ödenmediyse tek bir kurum vatandaşımızla muhatap olsun. Vatandaş memnuniyetini arttırmış olacağımızı düşünüyoruz.
Vergi usul kanunu çok önemli bir kanun. Çok sayıda düzenleme yapıldı. Vatandaşlarımızdan bilmeyenler olabilir: Burada ne vardır, beyanname nasıl verilir, zaman aşımı kuralları nelerdir, fatura nasıl düzenlenir, sorularının yanıtı bu kanundadır. Günün koşullarına uygun hale getirmek istiyoruz. STK'lardan toplumdan talepler var. Fiil ile ceza arasındaki ölçülür ilkesine talepler var. Buna benzer birçok konuda GİB gelen talepler var. Bakanlığımıza gelen talepler var. STK'ların görüşlerini alacağız. İlgili kesimlerin, vergi konseyimizin görüşlerini alacağız. Mükellefin ihtiyaçlarına cevap veren bir yapıya dönüştüreceğiz.
DİJİTAL VERGİ DAİRESİ UYGULAMASI 7/24 HİZMET VERECEK
Reform programı kapsamında dijital vergi dairesi uygulaması başlatıyoruz. 7/24 vatandaşımıza hizmet verecek. Elektronik ortamda vatandaşlarımıza hizmet verecek. Dijital vergi asistanı sistemini hayata geçiriyoruz. Yapay zeka yoluyla vatandaşlarımızın soruları cevaplandırılacak. Vatandaşlarımızın hizmetine sunacağız. Denetim vergi denetimi fazla uzun bir süre alabiliyor. Biz denetimi de elektronik ortamda yapmayı hedefliyoruz. Elektronik tebligat, elektronik tutanak, raporlama ve inceleme getiriyoruz. Kısa sürede tamamlanacak yapıya gelecek. Denetimlerde standart oluşturacağız. Denetimlere giden arkadaşlarımızın denetimlere uygun çerçevede denetim yapmalarını mümkün kılacağız.
TÜM TARAFLARI FİYAT İSTİKRARI KOMİTESİ İLE AYNI MASADA TOPLUYORUZ
Enflasyonla mücadelede para politikası, maliye politikası ve yapısal politikaların bir arada olduğu bütüncül bir bakış açısına geleceğiz, tüm tarafları Fiyat İstikrarı Komitesi ile aynı masada topluyoruz. Arz şoklarına karşı çözüm önerilerinin geliştirilmesidir. Arz şoklarına bağlı sorunları para politikalarıyla çözmeniz mümkün değildir. Gıda için ayrı komite varsa, bu komiteyle de yapısal şokları takip edeceğiz. Kovid sürecinde yaşadık. Ham maddede ciddi sıkıntılar yaşayanlar var. Arz kaynaklı sıkıntılar fiyatlara yansıyabiliyor. Konteyner bulma sıkıntısı, ambalaj fiyatlarındaki artış, cam tedarikinde sıkıntı yaşayan işletmelerimiz var. Zincirde kopukluklar var. İlgili tüm bakanlıklar ve merkez bankasını aynı masada toplayarak, çözüm önerilerine odaklanacak. Rekabetçi piyasa mekanizmasına müdahale etmemiz asla söz konusu değil. Fiyatlardaki aşırı oynaklıkların kök sebebine inecek. Merkez Bankasının elini güçlendirecek, para politikalarını tamamlayıcı bir rol üstlenecek. Fiyat artışı varsa arza yönelik tedbirlere burada karar verilecek.
GIDA FİYATLARI VE ERKEN UYARI SİSTEMİ
Küresel gıda fiyatlarında 7 yılın en yüksek seviyelerini gördük. Salgın ve kuraklık bir anlamda ülkelerin gıda stoklarını arttırmalarına neden oluyor. Öngörülebilirliği azaltıyor. Biz erken uyarı sistemini zamanlı tedbirler almak için kurduk. Bu sistem üzerinden gıda zincirinin tamamı anlık takip edilecek. Sistemin getirdiği veri akışı ile karar alma hızımız artacak. Tüm paydaşların bilgi ve veri sağladığı bir veri tabanı çalışması başladı. Hemen sonra model çalışmaları başlayacak.
Bankacılık sektörünün aktif kalitesinin artırılmasını önemsiyoruz. Kredi yaşam döngüsü projesini hayata geçireceğiz. Menkul kıymetleştirmeyi gerçekleştireceğiz. Kredi yaşam döngüsünden bahsediyoruz. Banka kendi içinde sağlayamıyorsa, bu firmaların hayata kazandırılmasını sağlamamız gerekiyor. Yurtdışında girişim sermayesi yatırım fonları var. Sıkıntıda olan firmaların bu fonlarla değerlendiğini görüyoruz. Bur firmaları kaybetmememiz gerekiyor. Varlık yönetim şirketlerimiz var. Tek bir maddede bu şirketler geçiyor. Bunları daha da güçlendirmek istiyoruz. 5 yıllık damga fon kesintisini süresiz hale getirmek istiyoruz. Bankalardaki sorunlu kredilere yüksek oranda karşılık ayrılmış durumda. Bankaların sadece kredi tahsis, pazarlama ve takip birimlerinin ötesinde, firmaların yeniden yapılandırması ve rehabilitasyonunu da içerecek bir alt yapı tasarlıyoruz.
"DİJİTAL PARA İLE İLGİLİ CİDDİ KAYGILARIMIZ VAR"
Finansal tüketicilerin korunması da son derece önemli. Bu piyasa bütünlüğü ve rekabet noktasında önemli. Dijital para konusu var. Altyapısını oluşturacağız. Fintech alanında çok önemli gelişmeler oluyor. Firmalarımız var. İstekli olduğunu görüyoruz. Finans ve Teknoloji Üssü oluşturacağız. İstanbul Finans Merkezi'nde Fintech kuruluşlarının düzenleme deney alanı deniliyor. Bu konuyla ilgili yasal düzenleme ya da altyapı yok. Burada bir deney alanı oluşturulacak. Bu konuda elbette bizlere değişik önerilerle gelecekler. Türkiye'nin Fintech noktasında önemi büyük. Dijital para konusunda Merkez Bankamız çalışıyor. Teknolojik altyapı için Ar-Ge projesi yürütülüyor, yasal altyapı için hazırlığımızı yaptık. Dijital para ile kriptoyu karıştırmamak lazım. TL karşılığı dijital paradan bahsediyoruz. Kripto paralarla ilgili çok ciddi kaygılarımız var. Son aylarda Bitcoin'e yönelik ciddi işlemlerin yapıldığına dair görevlendirme yaptık. Dijital para konusu farklı bir şey, yol haritası oluşturuldu. 3 temel bileşeni var. Teknolojik, hukuki ve iktisadi ve mali altyapısı... 10 yıl içinde ortaya çıkan block zinciri gibi durumlar merkez bankalarının hızlanmasına yol açtı. Hukuki altyapı da önemli. Oluşturmak durumundayız. Şu anda yasal bir altyapısı yok. Bankacılık finans üretim değer zincirleri açısından farklı noktaları söz konusu.
YAPISAL CARİ AÇIĞI AZALTACAK PROJELERE HIZ VERECEĞİZ
Cari açık en çok dikkat ettiğimiz hususların başında geliyor, cari açıkla mücadele hükümetimizin en önemli öncelik alanlarından biri, yapısal sorunlar var, bunları kısa vadeden çok orta ve uzun vadede çözebiliriz, bunun için yoğun şekilde çalışıyoruz Birincisi yapısal cari açığın azaltılması, bir miktar azalma aslında söz konusu oldu. Halen kat etmemiz gereken mesafe var. İhracatın tabana yayılması diğer husus, diğeri ise sanayide yeşil dönüşüm. Yapısal cari açığı azaltacak projelere hız vereceğiz. İhracatımızın teknoloji yoğunluğu istediğimiz seviyede değil. Sanayide ithal ara malları bağımlılığı yüksek, bunu aşağı çekmeliyiz.
"SAVUNMA SANAYİDE DÜNYA İLE RAKABET EDER KONUMA GELDİK"
Savunma sanayi alanında çalışan firmalarımız dünya ile rekabet edebilir konuma geldi. Sağlık endüstrilerinde birçok ürünü ithal ediyoruz. Sağlık araç gereçlerine bakın... Biz altyapıya sahibiz, insan kaynağına sahibiz. İki temel alanda dünyada Türkiye baş rolü oynayacak noktaya gelecek. Gençlerimiz var. Yazılım ve donanım alanında gençlerimizin çalışmasını istiyoruz.
Enerji verimliliği son derece önemli. Biz artık işyerlerini ve konutları da dahil edeceğiz. Doğal gaz piyasasının yapılandırılması ve serbestleştirilmesi üzerine de çalışılacak. Tüm bunlara yönelik düzenlemelerimiz söz konusu olacak. 5. ve 6. bölgelerde önemli gelişmeler oldu. Biz de o projelere birlikte karar veriyoruz. Ekonomiye olan katkılarının daha da artırılmasını istiyoruz. Bizim daha çok Doğu, Güney Doğu, Orta Anadolu, Karadeniz, Ege ve Akdeniz'de yaygınlaşmamız ve gerekiyor.
ALTINA YÖNELİK ALINAN TEDBİRLER YENİDEN DÜZENLENECEK
Altına yönelik tedbirler aldık. Yeniden düzenlenecek. Kıymetli madenlerin ithalatı sonrası kaydedilen aşamalar daha şeffaf olacak. Bir başka önemli husus sanayide yeşil dönüşüm son derece önemli. Hep ön planda olacak. Herhangi bir atığın ekonomiye kazandırılmasını arzu ediyoruz. Yeşil üretim için Ar-Ge desteklerini arıttıracağız.
TÜİK ELEŞTİRİLERİNE YANIT
TÜİK gerçekten köklü ve uluslararası standartlarda çalışan kurumlardan bir tanesi. Tüm çalışmalarını Eurostat'la işbirliği halinde yürütür. TÜİK için spekülatif söylemler söz konusu. Bunları tasvip etmem mümkün değil. Bağlı kuruluşlar, ilgili kuruluşlar, ilişkili kuruluşlar var. TÜİK'e talimat, süresinden önce bilgi alma gibi bir durum söz konusu olmadı olamaz. Saat 10.00'da açıklama yapılıyorsa ben de 10.00'da öğreniyorum.