Birkaç gece bile kötü bir uyku çekmemiz, kan şekeri kontrolümüzle oynayarak bizim daha çok yememize sebep olabilir. DNA'mızı bile bozabilir. Birkaç yıl önce BBC'nin 'Bana Güven Ben Dokturum' (Trust Me I'm a Doctor) programı Surrey Üniversitesi ile beraber yaptığı bir araştırmada, gönüllülerden uykularını her gece bir saat kesmelerini istedi. Araştırmayı yapanlardan Dr. Simon Archer'a göre, her gece bir saat bile daha az uyumak çok sayıda gönüllünün genlerini etkiledi, bazılarında iltihabın ve diyabetin bile ortaya çıktığı görüldü.
'Depresyon ve stres seviyesinde artış'Az uyumanın vücudumuz üzerinde olumsuz etkilerinin olduğu çok açık. Peki uykusuzluğun akıl sağlığımız üzerinde ne gibi etkileri var? Oxford Üniversitesi'ndeki uyku uzmanları ile beraber küçük bir deney yaptı.
Bu sefer normalde mışıl mışıl uyuyan dört gönüllü bulduk. Deneyimizin ilk üç gecesinde, dolu dolu, sekiz saat boyunca rahatsız edilmeden uyumalarına izin vererek uykularını izlemek için onları aletlerle donattık.
Ancak sonraki üç gece ise uykularını sadece dört saat ile kısıtladık.
İyi bir uyku çekmek bedenimiz için çok önemliGönüllerimiz her gün, ruh hallerinde ya da duygularında herhangi bir değişiklik olup olmadığını kaydetmek için bir psikolojik anket doldurdu.
Aynı zamanda video günlükleri tuttular.
Peki ne oldu dersiniz?Bizimle beraber deneyi yapan doktora öğrencisi Sarah Reeve, duygu durumlarının ne kadar çabuk değiştiğini görünce çok şaşırdı.
Reeve, "Endişelerinde, depresyon ve stres seviyelerinde artış belirdi; aynı zamanda paranoya ve diğer kişilere yönelik güven kaybının yaşandığı görüldü. Sadece üç gece az uyuyunca bunların görülmesi gerçekten etkileyici" dedi.
'Tatsız bir deney'Üç gönüllü deneyi tatsız buldu, yalnız biri, adı Josh, deneyin bir etkisinin olmadığını söyledi.
Josh, "Bu hafta üzerimde beklediğim kadar bir etki yaratmadı. Gayet iyi hissediyorum, ne mutlu, ne üzgün, ne stresli, hiçbir şey" dedi.
Ancak üzerinde uyguladığımız testler öyle söylemiyor.
Sadece iki gece az uyuduktan sonra bile Josh'ın olumlu duyguları hızla düşmeye başladı, olumsuz duyguları ise yükseldi.
UykusuzlukO yüzden her ne kadar Josh iyi olduğunu söylese de, akıl sağlığı açısından acı çekmeye başlamıştı.
'Tekrar tekrar olumsuz düşünmeyi tetikliyor'Bizim küçük deneyimizin sonuçları, Lancet tıp dergisinde yayımlanan ve az uyumanın öğrencilerin akıl sağlığını nasıl etkilediğine yönelik yapılan daha büyük bir araştırmanın bir yansıması. Araştırmacılar İngiltere'nin dört bir yanından uyku sorunu yaşadığını söyleyen 3.700 üniversite öğrencisini bir araya getirdi ve onları iki gruba ayırdı.
Bir grup altı seans uykularını düzeltmek için online bilişsel tedavi gördü, diğer gruba ise standart tavsiyeler verildi.
On hafta sonra, bilişsel tedavi alan öğrencilerin uykusuzluk oranlarının yarıya indiği görüldü, depresyon ve tedirginlik seviyeleri azalırken paranoya ve halüsinasyon oranları da önemli ölçüde azaldı.
Bu akıl sağlığı için psikolojik tedavinin uygulanması alanında rastgele yapılan en büyük kontrollü deney, ve aynı zamanda güçlü bir şekilde uykusuzluğun sadece akıl sağlığının bir sonucu değil, akıl sağlığında sorunlar görülmesinin bir nedeni olduğunu gösteriyor.
Oxford Üniversitesi'ndeki klinik psikoloji profesörlerinden ve deneyi yürüten Daniel Freeman'a göre uykusuzluğun beyinlerimiz için bu kadar kötü olmasının nedeni tekrar tekrar negatif düşünceyi tetiklemesi.
"Uykusuz olduğumuz zaman olumsuz düşüncelere daha çok sahip oluyoruz ve onların arasında sıkışıyoruz" diyor.
Tabii ki Freeman birkaç gece az uyumanın akıl hastalığına yol açacağını düşünmüyor, ancak riskin artacağını söylüyor:
"Tabii ki kaçınılmaz değil. Sadece bir gecede bile üç kişiden biri uyku sorunu çekiyor, toplumun yüzde 5-10'unda uykusuzluk sorunu var, çoğu insan hayatına devam ediyor ve bununla başa çıkıyor. Ancak akıl sağlığıyla ilgili sorunların riskini artıyor."
Bu araştırmanın olumlu tarafı, insanlara iyi bir uyku çekmeleri için yardım etmenin genel olarak esenlik içinde hissetmelerini sağlayacağını göstermesi.
Güney California Üniversitesi'nde psikoloji profesörü olan Norbert Schwarz, bunu rakamlara dökmüş: "Yıllık gelirinizin 60 bin dolar artması, günlük hayatınızdaki mutluluk seviyenizi her gece bir saat daha fazla uyumak kadar etkilemiyor."