Ayakkabı ile namaz kılınır mı? Ayakkabı ile namaz kılmanın hükmü nedir? İslama göre ayakkabı ile namaz kılınır mı? İşte cevabı..
Ayakkabı temiz olursa, onunla namaz kılmak caizdir. Ve bilfiil bugün Türkiye'nin her tarafında cenaze namazı ayakkabıyla kılınıyor. Çünkü cenaze namazıyla diğer namazlar arasında fark yoktur.
Ebu Mesleme şöyle diyor: Enes bin Malik'e (ra). "Peygamber (asm) ayakkabıyla namaz kılar mıydı?" diye sordum. Enes: "Evet!.." dedi. (Buhari, Salat, 24; Tirmizi, Salat, 181)
Ancak ayakkabı temiz olmazsa; ne vakit namazı, ne de cenaze namazı onunla kılınmaz.
Bütün namazlarda olduğu gibi cenaze namazında da namaza engel olan pisliklerin giderilmesi (necasetten taharet) şarttır. Buna göre, cenaze namazı kılacak kimsenin ayakkabılarında namaza engel bir pislik yoksa, namazını ayakkabıları ile kılmasında dinen bir sakınca bulunmamaktadır. Nitekim;
"Rasulüllah (asm), ayakkabıları ile cenaze namazına durmuş, Cebrail’in ayakkabılarına pislik bulaşmış olduğunu haber vermesi üzerine onları çıkarmıştır." (Ebu Davud, Salat, 91)
Altı necis olan ayakkabıyla veya necis yere basarak, cenaze namazı kılınamaz, bu ayakkabıyı çıkarıp, temiz olan üst tarafına basarak kılınmalıdır. Bu durumda ayakkabının altının necis olması, namazın sıhhatine zarar vermez. Çünkü temiz olan üst yüzüne basarak namaz kılınmış olur.
Ayakkabıda necaset olduğu açıkça görülmüyorsa veya kesin olarak bilinmiyorsa, ayakkabıyı çıkarmak gerekmez.
Buna göre, cenaze namazı kılacak kimsenin ayakkabılarında namaza engel bir pislik yoksa, namazını ayakkabıları ile kılmasında dinen bir sakınca bulunmamaktadır. Ancak ayyakabı temiz bile olsa, bununla cami ve mescit gibi ibadethanelere girmek uygun değildir.
Nebîmiz ayakkabıları ile namaz kılmıştır. Çünkü o dönemde Mescid-i Nebi’nin tabanı günümüzde olduğu gibi halılarla kaplı değildi; zemin taş ve topraktandı. Bu yüzden taş veya toprak bir zeminde namaz kılarken ayakkabıların çıkarılması gerekmez. Temiz olup olmadıkları kontrol edilir, namaza engel herhangi bir pislik varsa bunlar giderilir ve ayakkabılarla namaz kılınır. Aşağıdaki hadisler bunu göstermektedir:
Ebû Mesleme radıyallâhu anh’dan rivayete göre o, şöyle demiştir: “Ben Enes b. Mâlik’e: Resûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem ayakkabıları ayağında iken namaz kılar mıydı? Diye sordum. Enes ‘Evet’ cevabını verdi.”
Kitabına bu hadisi alan Tirmizî, “İlim adamları bu hadisle amel ederler” açıklamasına da yer vermiştir.
Abdullah b. Mes’ûd şöyle demiştir: “Şüphesiz biz Resûlullâh’ı ayakkabılarla ve mestlerle namaz kılarken gördük.”
Ebû Saîd el-Hudrî demiştir ki: “Resûlullâh ashabına namaz kıldırırken ayakkabılarını çıkarıverdi ve sol tarafına koydu. Bunu gören cemaat de ayakkabılarını çıkardılar. Resûlullah namazı bitirince: ‘Ayakkabılarınızı niçin çıkardınız?’ diye sordu, (Onlar da:) ‘Senin çıkardığını gördük de (onun için) çıkardık.’ dediler. Bunun üzerine Resûlullâh şöyle buyurdu:
‘Bana Cebrail gelip ayakkabılarımda pislik olduğunu haber verdi. (Ve sözlerine devam ederek) Sizden bir kimse mescide geldiği zaman, baksın, ayakkabılarında pislik varsa silsin ve onlarla namaz kılsın.’ buyurdu.”
Şeddâd b. Evs, babasından (Evs’ten) rivayetle demiştir ki: ‘Resûlullâh şöyle buyurdu:
‘Yahudilere muhalefet ediniz. Çünkü onlar ayakkabılarıyla ve mestleriyle namaz kılmıyorlar (siz kılınız)!’
Bu hadiste geçen “siz ayakkabılarla namaz kılın” cümlesi emir değil, serbestlik ifade eder. Fıkıh âlimleri temiz olmak şartıyla isteyenin ayakkabılarıyla isteyenin de çıplak ayakla namaz kılabileceğini, bu konuda serbest olduğunu söylemişlerdir. Nitekim bunun böyle olduğu Nebîmizin bazen ayakkabılarıyla bazen de çıplak ayakla namaz kılmasından da anlaşılmaktadır.
Cevabın yayımlandığı yer için bkz: Yahya Şenol-Enes Alimoğlu, İnsanlık Tarihi Boyunca O Namaz, Süleymaniye Vakfı Yayınları, İstanbul, 2016, s. 155-156.