İnsanların son zamanlarda sosyolojik ve psikolojik sorunları artmaya başladı. Bu sorunların artmasıyla birlikte antidepresan ilaçlarını kullanma oranlarında da son 30-40 yılda büyük bir artış yaşandı. İnsanların bu denli bunalım ve ruh hastalığı yaşanmasındaki sebepler çok yönlüdür.Türkiye açısından bakacak olursak insanların ilaca bu denli rağbet etmesinde ekonomik sebepler de oldukça etkilidir. Peki bu kadar çok sayıda kullanılan bu antidepresan ilaçlarının yan etkileri var mıdır? Varsa nelerdir?
Antidepresanın Yan Etkileri
Sinirli ve rahatsız hissetme Hasta hissetme Sindirim problemleri ve karın ağrıları Kabızlık veya ishal İştah kaybı Baş dönmesi Uykusuzluk Baş ağrısı Cinsel isteksizlik Orgazm olamama Erkeklerde ereksiyon kaybı Yukarıda belirtilen SSRI ve SNRI türüne ait antidepresanların yan etkileri genellikle 1-2 hafta içerisinde kaybolur ama bazılarının az da olsa devam etme ihtimali vardır.
Trisiklik antidepresanların yan etkileri ise aşağıdaki gibidir:
Ağızda kuruluk Bulanık görme Kabızlık Küçük tuvalate çıkamama Baş dönmesi Kilo alma Özellikle geceleri aşırı terleme Kalp ritmi problemleri Bu yan etkilerin de ilacın kullanımından 1-2 hafta sonrası azalması beklenilmektedir.
Yaşlı İnsanlarda Antidepresanın Yan Etkileri Özellikle SSRI türünden antidepresan kullanan yaşlılarda sodyum (tuz) seviyesinde ciddi bir düşüş görülebilir. Bu da vücut hücrelerinde sıvı birikmesine yol açar ve tehlikeli bir durum arz eder. SSRI’lar sodyum ve sıvıları kontrol eden hormonu bloke edebilmektedir. Hyponatraemia olarak bilinen bu durumun yaşlılarda yan etkileri aşağıdaki gibidir:
Yorgunluk Baş ağrısı Kas ağrısı İştahsızlık Kafa karışıklığı Yorgun hissetme Dengesizlik Nöbet geçirme
Antidepresan Diğer İlaçlarla Alınınca Zararlı Olur Mu ? Hiçbir ilaç %100 güvenli değildir ama antidepresanların en güvenilirler arasında olduğu kesin. Diğer ilaçlarla birlikte kullanılınca zararlı olan, kan basıncını yükselten birkaç türü vardır:
Monoamin oksidazlar: Depresyon tedavisinde çok etkili olmasına rağmen diğer antidepresanlarla birlikte kullanılması zararlıdır. Zyvox isimli antibiyotik de aynı zararlı etkileri içermektedir. 5-htp ve pasif flora gibi Serotonin seviyesine etki eden ilaçlarla alınmaması gereklidir. Serotonin sendromu az görülen ama tehlikeli bir yan etkidir. Genellikle bir antidepresanlar serotonin yükselten diğer bir ilacın etkileşimi sonucu olur. St. John’s Wort veya diğer bir antidepresanın mevcut antidepresanla birlikte alınması bu probleme neden olabilir. Serotonin sendromunun oluşturduğu yan etkiler aşağıdaki gibidir:
Şaşkınlık Terleme Heyecanlanma İshal Kas çekilmesi Antidepresan Kullanmak Kişiliği Değiştirir Mi ? Antidepresanların beyindeki kimyasallarla oynadığı doğrudur. Bu da hislerinize, davranışlarınıza, hareketlerinize yansıyabilir. Pozitif etkileri daha dayanıklı, daha sempatik, daha güvenli ve daha cana yakın bir kişilik ortaya çıkması olabilir.
Genelde antidepresanlar insanın kendisini daha iyi hissetmesine yol açar. Ama bu kişiliğin değişeceği anlamına gelmez.
Antidepresanlar Bağımlılık Yapar Mı ? Bağımlılıktan anladığınız sigara, uyuşturucu gibi maddelerse antidepresanları onlarla aynı kefeye koymayı unutun. Evet, uzun süre kullanınca beyin artık bu ilaca alışıyor ve adapte oluyor. Bu yüzden aniden bırakmak pek mümkün olmuyor. Bırakma sürecinin de yavaş yavaş, Doktor kontrolünde olması gerekiyor. Tamamen bırakınca beyin eski haline geri dönebilir. Kısaca antidepresanlar bağımlılık yaratmıyor ama bir anda da bırakılamıyor.
Depresyonun başında olan birçok insan kısa süreliğine antidepresan tedavisi görüyor. Belirtiler geçtikten sonra da antidepresan kullanımına birkaç ay devam etmek öneriliyor.
Tedavi gören birçok kişide depresyon dönemsel olarak geri dönüyor. Bu nedenle doktorların çoğu uzun süreli depresyon tedavisini daha yararlı buluyor. Böylece gelecekte oluşabilecek belirtiler için de önlem alınıyor.
Antidepresan Kilo Aldırır Mı ? Her bünyenin antidepresana tepkisi farklıdır. Bazıları kilo alırken bazıları tam tersine kilo vermektedir. Bu antidepresanın türüyle de ilgilidir. Yani “antidepresanlar kilo aldırıyor” yargısına pek de kulak asmayın. Bu tamamen bünyenize bağlı.
Antidepresan Hissizleştirir Mi ? Antidepresan kullanan bazıları kendilerini uyuşmuş ya da sersemlemiş hissedebilir ama diğer taraftan depresyonla kaybedilmiş hisler antidepresan tedavisiyle geri gelebilmektedir.
Not: Kendinizi gerçekten kötü hissediyorsanız doktorunuzla görüşmelisiniz. Çünkü her antidepresan türünün kendine has özellikleri var. Belki de kullandığınız tür sizi fazla etkilemiştir.
Antidepresan Cinsel Hayatı Etkiler Mi ? Çoğu kişide antidepresanlar cinsel isteği etkilemektedir. Erkeklerde bu durum Geç Boşalma kadınlarda ise zor orgazm olma olarak görülmektedir. Yapılan araştırmalara göre antidepresan kullananların yaklaşık %20 – %45 kadarının cinsel istek azlığı yönündedir.