Anemi, vücudunuzun dokularına yeterli oksijen taşımak için yeterince sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin bulunmadığı bir durumdur. Kansızlık sizi yorgun ve zayıf hissetmenize neden olabilir. Her biri kendi nedeni olan birçok anemi türü vardır. Anemi geçici veya uzun süreli olabilir ve hafif ila ağır arasında değişebilir. Kansızlıktan şüpheleniyorsanız doktorunuza görünün. Ciddi bir hastalığın uyarı işareti olabilir. Anemi (Kansızlık) neden olur?
Aneminin başlıca üç nedeni şunlardır:
-Kan kaybı, -Yetersiz alyuvar üretimi, -Alyuvar yıkımının fazla oranda olması. Bazı kişilerde bu nedenlerin birden fazlası anemiye yol açar.
Kan Kaybı
Kan kaybı aneminin, özellikle demir eksikliği anemisinin en sık görülen sebebidir. Kan kaybı kısa süreli olabileceği gibi uzun bir zamana da yayılabilir.
Menstruasyon kanamalarının fazla olması ya da sindirim kanalındaki veya idrar yollarındaki kanamalar kan kaybına neden olabilir. Cerrahi operasyonlar, travma veya kanser de kan kaybına sebep olabilir.
Çok miktarda kan kaybı oluşmuşsa, vücut anemiye neden olacak kadar alyuvar yitirebilir.
Alyuvar Üretimindeki Eksiklik
Hem edinsel hem de kalıtsal bazı faktör ve durumlar vücudunuzun yeteri kadar alyuvar üretmesini engelleyebilir. "Edinsel" terimi, bu durumla birlikte doğmadığınızı, sonradan oluşturduğunuzu ifade eder. "Kalıtsal"ın anlamı, bu duruma yol açan genin size ebeveynlerinizden geçmesidir.
Vücudunuzun yeteri kadar alyuvar üretmesini engelleyen edinsel faktör ve durumlara örnek olarak beslenme, hormonlar, bazı kronik (uzun zamandır süregelen) hastalıklar ve gebelik gösterilebilir.Aplastik anemi de vücudunuzun yeterli düzeyde alyuvar üretmesini engelleyebilir. Bu durum edinsel veya kalıtsal olabilir.
Beslenme
Yeterince demir, folik asit (folat) veya B12 vitamini içermeyen bir beslenme tarzı vücudunuzdaki alyuvar yapımını engelleyebilir. Vücudunuz alyuvar üretebilmek için ayrıca C vitamini, riboflavin ve bakıra da gereksinim duyar.
Vücudunuzda besin maddelerinin emilimini zorlaştıran durumlar da alyuvar yapımını engelleyebilir.
Hormonlar
Vücudunuz alyuvar üretebilmek için eritropoietin denen hormona ihtiyaç duyar. Bu hormon alyuvar yapımı için kemik iliğini uyarır. Bu hormonun düzeylerinde azalma anemiye neden olabilir.
Hastalıklar ve Hastalık Tedavileri
Böbrek hastalıkları ve kanser gibi kronik hastalıklar, alyuvarların vücudunuzda yeteri kadar üretilmesini engelleyebilir.
Bazı kanser tedavileri kemik iliğine veya alyuvarların oksijen taşıma kapasitelerine zarar verebilir. Eğer kemik iliği hasar görmüşse, ömrünü tamamlamış ya da yıkılmış alyuvarların yerine yenilerini yeterince hızlı üretemez.
HIV/AIDS olan kişilerde, enfeksiyonlara veya hastalığın tedavisinde kullanılan ilaçlara bağlı olarak anemi gelişebilir.
Gebelik
Gebelik süresince demir ve folik asit düzeylerinin düşük olmasından dolayı veya kandaki değişimlere bağlı olarak anemi oluşabilir.
Gebeliğin ilk 6 ayı boyunca kadınlardaki kanın sıvı bölümü (plazma) hacmi alyuvar sayısından daha hızlı bir artış gösterir. Bu da kanı sulandırarak anemiye neden olabilir.
Aplastik Anemi
Bazı bebekler yeterli alyuvar yapabilme kapasitesinden yoksun doğarlar. Bu duruma aplastik anemi denir. Aplastik anemisi olan bebek ve çocuklara, kanlarındaki alyuvar sayısını artırabilmek için sıklıkla kan nakli yapmak gerekir.
Bazı ilaçlar, toksinler ve enfeksiyon hastalıkları gibi edinsel durum ve faktörler de aplastik anemiye sebep olabilir.
Alyuvar Yıkımının Fazla Oranda Olması
Hem edinsel hem de kalıtsal durumlar vücudunuzun çok fazla sayıda alyuvarı yıkıma uğratmasına neden olabilir.
Alyuvar yıkımını artıran edinsel durumlara bir örnek büyümüş ya da hastalanmış dalaktır. Dalak, yaşlanmış ve yıpranmış alyuvarları vücuttan uzaklaştıran bir organdır. Dalak büyür veya hastalanırsa, normalden daha fazla alyuvarı ortadan kaldırarak anemiye yol açabilir.
Vücudun alyuvar yıkımını çok fazla artıran kalıtsal durumlara örnek olarak orak hücreli anemi, talasemiler ve belli bazı enzimlerin eksikliği sayılabilir. Bu durumlar alyuvarlarda sağlıklı olan alyuvarlara göre ömürlerini daha çabuk tamamlamalarına neden olacak bozukluklara yol açarlar. Hemolitik anemi de vücudunuzun çok fazla sayıda alyuvarı yıkıma uğrattığı durumlara bir örnektir. Kalıtsal bazı durumlar bu tip anemiye neden olabilir. Ayrıca edinsel durumlar veya faktörler de hemolitik anemiye sebep olabilir. Bunlara örnek olarak bağışıklık sistemi hastalıkları, enfeksiyonlar, bazı ilaçlar ve kan naklinde oluşan reaksiyonlar sayılabilir.
Anemi Bulgu ve Belirtileri Nelerdir?
Aneminin en sık rastlanan belirtisi halsizliktir. Kişi kendini yorgun ve bitkin hisseder. Aneminiz varsa günlük normal işlerinizi yapmak için bile enerji bulmada zorlanırsınız.
Aneminin diğer bulgu ve belirtileri arasında aşağıdakiler vardır:
-Nefes darlığı -Baş dönmesi -Baş ağrısı -El ve ayaklarda soğukluk -Soluk cilt -Göğüs ağrısı Bu bulgu ve belirtiler, kalbinizin vücudunuza oksijenden zengin kanı pompalamak için daha fazla çalışması gerekmesinden dolayı ortaya çıkabilir.
Hafif ve orta derecedeki anemilerde belirtiler hafiftir veya hiç olmayabilir.
Anemide Görülen Komplikasyonlar
Anemisi olan bazı kişilerde aritmiler görülebilir. Aritmi kalp atımının hızı ya da ritmi ile ilgili bir sorundur. Aritmiler zamanla kalbe zarar vererek kalp yetmezliğine yol açabilirler.Anemi ayrıca vücudunuzdaki diğer organlara da zarar verebilir; çünkü kanınız bu organlara yeterli oksijeni sağlayamaz. Anemi kanserli veya HIV/AIDS olan kişileri zayıf düşürebilir. Bu da söz konusu hastalıkların tedavilerinin yararını azaltabilir. Anemi ayrıca başka pek çok sağlık sorununa neden olabilir. Böbrek hastalığı ve anemisi olan kişilerde kalp problemlerinin ortaya çıkması daha olasıdır. Bazı tip anemilerde çok az sıvı alımı veya vücuttaki sıvının aşırı kaybı görülebilir. Ağır sıvı kaybı hayati tehlike yaratabilir.