Son dönemdeBrent petrol ve dolar kurundaki dalgalanmaların etkisiyle, KDV ve ÖTV oranlarında yapılan zamlar doğrultusunda benzin ve motorin fiyatlarında artışlar devam ediyor.
Benzin fiyatlarına son olarak 1,30-1,55 TL arasında bir zam yapıldı. Bu zamlar, yakıt fiyatlarının giderek yükselmesine neden oluyor.
Daha önce 16 Temmuz tarihinde yapılan ÖTV zammıyla, kurşunsuz benzin ve motorinin litre fiyatı üzerinden alınan vergi tutarları önemli ölçüde yükselmişti. Bu adımın ardından benzin ve motorin gruplarına 6 lira fiyat artışı yansımıştı.
Söz konusu zamların etkisiyle, 16 Temmuz Pazar günü itibarıyla İstanbul Avrupa Yakası'nda benzin fiyatları 34,01 TL'ye, motorin fiyatları ise 32,36 TL'ye yükselmişti.
Zamların ardı arkası kesilmezken, motorine 21 Temmuz'da 1 lira 55 kuruşluk bir zam daha yapıldı. Benzine de 25 Temmuz'da 2 liralık bir zam geldi. 28 Temmuz'da motorine 1,45 TL'lik, 1 Ağustos'ta ise 1,07 TL'lik birer zam daha eklenmişti. Son olarak 11 Ağustos'ta motorin grubunda 1,80 TL'lik bir fiyat artışı daha gerçekleştirildi.
Yakıt fiyatları nasıl hesaplanır?Yakıt fiyatlarının hesaplanmasında, gümrüksüz rafineri fiyatına ÖTV ve EPDK payının eklenmesiyle KDV hariç rafineri satış fiyatı belirleniyor. Gümrüksüz rafineri fiyatı hesaplanırken Akdeniz-İtalyan piyasasında yayınlanan günlük CIF Akdeniz ürün fiyatları ve günlük dolar kuru takip edilerek belirli bir fiyat değişim farkıyla gümrüksüz rafineri tavan satış fiyatı oluşturuluyor.
Benzin ve motorin fiyatları, tüketicileri yakından ilgilendiren bir konu olmaya devam ederken, enerji piyasalarındaki dalgalanmaların ve vergi oranlarının fiyatların gelecekteki seyrini nasıl etkileyeceği merakla bekleniyor."
Yakıt fiyatları neden artar?Yakıt fiyatlarındaki artış, çeşitli faktörlerin bir kombinasyonu sonucu meydana gelir. İşte yakıt fiyatlarını etkileyen temel faktörler:
Ham Petrol Fiyatları: Petrol, benzin ve motorin gibi yakıtların ana hammaddesidir. Dünya genelindeki petrol arz talep dengesine bağlı olarak ham petrol fiyatları dalgalanır. Siyasi olaylar, üretim kesintileri, doğal afetler gibi faktörler ham petrol fiyatlarını etkiler.
Döviz Kuru: Yakıt alımı uluslararası ticarete dayandığı için, döviz kuru da fiyatları etkiler. Ülkenin para biriminin diğer para birimleri karşısındaki değeri düştüğünde, yakıtın döviz cinsinden maliyeti artar.
Vergi ve Ücretler: Ülkelerin vergi politikaları, yakıt fiyatlarını belirleyen önemli bir faktördür. ÖTV (Özel Tüketim Vergisi) ve KDV (Katma Değer Vergisi) gibi vergiler yakıt fiyatlarını doğrudan etkiler. Ayrıca depolama, taşıma ve dağıtım ücretleri de fiyatları artırabilir.
Üretim ve Rafineri Kapasitesi: Ham petrolün rafinerilerde işlenmesi sonucu elde edilen yakıtların üretim kapasitesi, fiyatları etkiler. Rafineri üretim kapasitesinin düşük olması veya beklenenden daha fazla talep olması durumlarında fiyatlar artabilir.
Talep ve Arz Dengesi: Yakıt talebi ve arzı arasındaki dengesizlik de fiyatları etkiler. Talep yüksek olduğunda ve arz sınırlıysa, fiyatlar artar. Özellikle tatil dönemleri veya mevsimsel değişiklikler talep üzerinde etkili olabilir.
Jeopolitik Durumlar: Üretici ülkeler arasındaki siyasi gerilimler, üretim kesintilerine neden olabilir ve fiyatları artırabilir. Ayrıca stratejik bölgelerde yaşanan siyasi olaylar da fiyatları etkileyebilir.
Doğal Afetler: Petrol üretim, taşıma ve rafineri tesislerine doğal afetlerin etkisi fiyatları artırabilir. Üretim kesintileri veya tesis hasarları fiyatları yükseltebilir.
Bu faktörler, yakıt fiyatlarını karmaşık bir şekilde etkileyen dinamiklerdir. Genellikle bu faktörlerin kombinasyonu, yakıt fiyatlarında artış veya düşüşe neden olur.