Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 8-9 Ekim'de Macaristan'a yapacağı ziyarette, Türkiye ve Macaristan hükümetlerinin iş birliğiyle restorasyonu yapılan Macaristan'daki Osmanlı dönemi eserlerinden Gül Baba Türbesi'nin açılışını yapması bekleniyor.
Türk kültürünün ve medeniyetinin dünyaya yayılmasında varlığıyla hizmet eden, bugün de türbesiyle Türk-Macar dostluğunun nişanesi olan Türk tarihinin önemli şahsiyetlerinden Gül Baba'nın Türbesi Budapeşte'nin en güzide bölgelerinden Tuna Nehri'ne bakan Rozsadomb'da (Gül Tepesi) yer alıyor.
Bugüne kadar gerçekleştirdiği projelerle Türk-Macar dostluğuna önemli katkıda bulunan TİKA'nın da restorasyonunda yer aldığı Gül Baba Türbesi'nin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ın katılımı ile açılması bekleniyor.
TİKA Budapeşte Koordinatörü Ayşe Saraç, Gül Baba Türbesi'nin restorasyon çalışmalarına ilişkin açıklamalarda bulundu.
Saraç, TİKA ve Macar makamlarınca 2015 yılında imzalanan protokol çerçevesinde bugüne kadarki en kapsamlı restorasyon çalışmasının başlatıldığını, bu kapsamda, türbe içerisinde ve dışarısında raspa araştırmaların ve arkeolojik kazıların yapıldığını, türbe taş duvarlarının, zemin kaplamalarının ve ahşap pencerelerinin aslına uygun şekilde restore edildiğini söyledi.
Gül Baba Türbesi'nin restorasyon çalışmalarının Macar hükümeti tarafından "önemli yatırım" kategorisine alındığını hatırlatan Saraç, ''Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan ve Macaristan Başbakanı Sayın Viktor Orban tarafından açılması planlanan Gül Baba Türbesi ve Müze Sergi Alanı, insanlık sevgisi ile herkesi kendisine hayran bırakan bir gönül kahramanı olan Gül Baba'yı ziyaretçilerimize en iyi şekilde tanıtmayı hedeflemektedir.'' diye konuştu.
Saraç, Gül Baba'nın, Kanuni Sultan Süleyman’ın daveti üzerine Budin seferine katıldığını, 2 Eylül 1541’de burada vefat ettiğini, cenazesine yaklaşık yüz bin kişinin katıldığını ve Kanun Sultan Süleyman'ın da tabutunu bizzat taşıdığını söyledi.
Gül Baba'nın cenazesinin, Budin Kalesi dışında bugünkü yerine defnedildiğini, daha sonra Sultan Süleyman’ın emriyle Yahya Paşazade Mehmet Paşa tarafından 1543–1548 yılları arasında türbe ve tekke inşa edildiğini kaydeden Saraç, şunları kaydetti:
''Budin’deki Osmanlı döneminin sona ermesiyle pek çok tarihi eser yok olmuş ancak Gül Baba Türbesi ve onun aziz hatırası yüzyıllar boyunca korunmuştur. Gül Baba'nın hatırası bugün, Türk-Macar dostluğunun bir simgesi olarak yaşatılmaktadır.''
Projenin geçmişiTürbenin restorasyonuyla ilgili "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Macaristan Hükümeti Arasında Gül Baba Türbesi ve Çevresinin Rekonstrüksiyonu ve Kullanımı Hakkında İşbirliğine Yönelik Mutabakat Zaptı" 17 Şubat 2014'te imzalanmıştı.
Ardından TİKA, Macar yetkililer ve uzman mimarlarla ortak proje hazırlamış ve "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Macaristan Hükümeti Arasında Gülbaba Türbesi'nin Restorasyonu ve Yakın Çevresinin Düzenlenmesi İşine Yönelik Protokol", II. Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Toplantısı çerçevesinde 24 Şubat 2015'te imzalanmıştı.
Aynı dönemde Gül Baba Türbesi'nin restorasyon çalışmaları, Macar hükümeti tarafından "önemli yatırım" kategorisine alınmıştı. 6,5 milyon avroya mal olacağı belirtilen projenin, Türk ve Macar hükümetleri tarafından finanse edileceği açıklanmıştı.
Restorasyon projesinin başlatılması töreni ise 6 Eylül 2016'da yapılmıştı.
Sultan Abdülaziz'in 1867'deki Budapeşte ziyaretinden sonra 1885'te türbeye dönüştürülen yapı, mimar Lajos Grill tarafından onarıldı. Macar Profesör Möller tarafından 1916'da restore edilen türbe, İkinci Dünya Savaşı'nda büyük hasar gördü. Macar hükümetince 1963'te eski durumuna getirilen türbe, 1997'de Türk-Macar hükümetlerinin iş birliğiyle Kültür Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğünce kısmen restore edildi.
Gül BabaGül Baba'nın, 2 Eylül 1541'de Kanuni Sultan Süleyman'ın Budin seferi sırasında vefat ettiği belirtiliyor.
Tarihi kayıtlara göre, Kanuni Sultan Süleyman, Gül Baba'nın cenaze namazına bizzat katıldı.
Gül Baba Türbesi 1543-1548 döneminde 3. Budin Beylerbeyi olan Yahya Paşazade Mehmet Paşa tarafından yaptırıldı.