E. Ethem Tiryaki
MİLLİ Eğitim Bakanlığı (MEB) mesleki eğitimde son yıllarda çok önemli adımlar atarak mesleki eğitimi öğrenciler için daha cazip hale getirmeyi başardı. Atılan adımlarla beraber akademik olarak başarılı öğrenciler de mesleki eğitimi tercih etmeye başladı. %1’lik başarı diliminden öğrenci alan meslek lisesi sayısı her yıl artıyor. Ayrıca meslek liselerinin puanları da yükselmeye başladı. Mesleki eğitime kayıt olan öğrenci sayısı da her geçen yıl artıyor.
MEB, mesleki eğitimde yakalanan bu iyileşmeyi 3 bin 574 meslek lisesinin tamamına yaygınlaştırmaya çalışıyor. Bu amaçla, bu okullar içinde bazı parametrelere göre nispeten dezavantajlı olan 1.000 meslek lisesini belirleyen MEB, bu okullarda öğrenciden öğretmene, fiziki altyapıdan eğitim ortamlarının zenginleştirilmesine kadar önemli yatırımları içeren ‘Mesleki Eğitimde 1.000 Okul’ projesini 2020 yılının sonunda hayata geçirdi. Proje kapsamında bu okullara yaklaşık 500 Milyon TL’lik yatırım yapıldı. MEB, bu proje ile hem meslek liselerinde kaliteyi artırmayı hem de okul türleri arasındaki başarı farklarını azaltmayı hedefliyor.
Proje başlayalı yaklaşık altı ay oldu. Biz de projede gelinen noktayı mesleki ve teknik eğitimden sorumlu MEB Bakan Yardımcısı Mahmut Özer’e sorduk.
• Bu projeyi başlattığınızda projenin hedefleri ve atılan adımları kapsayan kısa bir röportaj yapmıştık. Proje başlayalı yaklaşık altı ay oldu. Bu süreçte neler yapıldığını adım adım anlatabilir misiniz?
— Bildiğiniz gibi Covid-19 salgını nedeniyle eğitim büyük oranda uzaktan eğitim yoluyla sürdürülüyor. Bu nedenle projede ağırlığı okulların fiziki ortamlarının iyileştirilmesine verdik. İlk olarak 1.000 okulun fiziki altyapısını gözden geçirdik. Okul binalarının küçük ve büyük ölçekli onarımlarını yaptık. 2020 yılında bu amaç için 50 milyon TL kaynak kullandık. 2021 yılında 1.000 okuldaki onarımları ve güçlendirme kapsamındaki binaların güçlendirmelerini tamamlamak için de 250 Milyon TL’lik ödenek tahsisi yaptık. Dolayısıyla 1.000 okulun fiziki altyapısını güçlendirmek için bu yılsonuna kadar 300 Milyon TL kullanmış olacağız.
1.000 Kütüphane ve 1.000 Fizik-Kimya-Biyoloji Laboratuvarı
• 1.000 okulun eğitim ortamlarını zenginleştirmek için neler yaptınız?
— İlk olarak 1.000 okulun tamamına kütüphane kurduk. Bu oldukça önemli bir adım oldu. Proje kapsamında kütüphanesi olmayan okul kalmadı. Daha sonra fizik-kimya-biyoloji laboratuvar altyapısını gözden geçirdik. Proje başlamadan önce okullarımızın 485 tanesinde bu laboratuvarlar yoktu. Gerekli ödeneği hemen çıkarttık. Kısa sürede 50 okulda bu laboratuvarları kurduk. Geriye kalanları da Mayıs ayı sonuna kadar tamamlayacağız. Dolayısıyla Mayıs ayı sonunda 1.000 okulda 1.000 kütüphane ve 1.000 fizik-kimya-biyoloji laboratuvarı hedefine ulaşmış olacağız. İncelemelerimizde gördüğümüz diğer bir eksiklik de akıllı tahtalardı. Bu ihtiyacı gidermek üzere okullarımıza şu ana kadar 1.646 akıllı tahta kurduk. Mayıs ayı sonuna kadar akıllı tahta sayısını 5.000’e çıkartmış olacağız.
Tüm Atölyeler Yenilendi
• Meslek atölye ve laboratuvar altyapısını güçlendirmek için neler yaptınız?
— Proje kapsamında 1.000 okulun tamamında meslek alan atölye ve laboratuvarları güncellemeyi ve yenilerini kurmayı hedefledik. Beş ayda mevcut meslek alan laboratuvar ve atölyelerini güçlendirdik. Yeni atölyeler yaptık. Şu ana kadar yaklaşık 200 Milyon TL’lik yatırımı tamamladık. Diğer taraftan bu kapsamda iki yeni adım daha attık. Bildiğiniz gibi deney setlerinin kullanımı mesleki eğitimde oldukça önemli. İlk olarak güçlü altyapıya sahip meslek liselerinde deney setleri üretimlerine başladık. Artık meslek liseleri kendi deney setlerini kendileri üretmeye başladı. Bu kapsamda yapılan ilk üretimleri 1.000 okulda kullanmaya başlıyoruz. İkinci adım olarak tüm illerimizde mesleki eğitim okul ve kurumlarının atölye envanterini çıkarttık. Bir şekilde kullanılmayan atölye ve deney setlerini öncelikle o ildeki 1.000 okul kapsamında olan okullarda, ihtiyaç olmaması durumunda ise diğer illerdeki bu proje kapsamındaki okullara transfer etmeye başladık. Böylece hiçbir kaynak aktarmadan mevcut altyapının verimli bir şekilde paylaşımını sağladık. Okullarımızdaki ihtiyaçları mevcut kaynaklarla karşılamak açısından önemli bir adım atmış olduk.
• En son değindiğiniz konu oldukça önemli. Bu yaklaşımla kaynaklar verimli bir şekilde kullanılmış olacak.
— Evet. Hem atıl duran deney setlerini kullanmış oluyoruz hem de ihtiyaç duyulan bu deney setlerini ücretsiz bir şekilde temin etmiş oluyoruz. Böylece yeni yatırım yapmadan eğitim ortamlarımızı zenginleştirebiliyoruz. Bu yaklaşım meslek liselerinin kendi ihtiyaçlarını karşılayabilen, sahip olduğu kaynakları da uygun şartlarda paylaşabilen kurumlar haline gelmesi açısından önemli.
222 Bin 848 Öğretmene Mesleki Gelişim Eğitimi
• Projenin başarılı olması için 1.000 okuldaki yönetici ve öğretmenlerin proje farkındalığı oldukça önemli. Bu konuda neler yaptınız?
— 1.000 okuldaki yönetici ve öğretmenlerimizin proje farkındalığını artırmak proje başlangıcındaki birinci önceliğimizdi. Bu kapsamda şu ana kadar 4 bin 349 eğitim düzenledik ve bu eğitimlere toplam 90 bin 958 okul yöneticisi ve öğretmenimiz katıldı. Bununla yetinmedik. Proje kapsamındaki okul yöneticilerine yönelik bin 821 kişisel gelişim ve liderlik eğitimi düzenledik. Bu eğitimlere de 9 bin 224 okul yöneticimiz katıldı. Bu aşamadan sonra öğretmenlerimize yönelik tematik mesleki gelişim eğitimleri düzenlemeye başladık. Ölçme Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğümüz tarafından 67 bin 500 öğretmenimize ölçme ve değerlendirme eğitimi verildi. Ayrıca, Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğümüze bağlı Bilim ve Sanat Merkezleri (BİLSEM) tarafından 40 bin 166 meslek öğretmenimize de fikri mülkiyet ve sınai haklar eğitimi verildi. Ayrıca, 15 bin öğretmene ilk yardım farkındalık eğitimi verildi. Dolayısıyla şu ana kadar 1.000 okuldaki 222 bin 848 öğretmen ve yönetici farklı mesleki gelişim eğitimleri almış oldu. Bir başka deyişle bu okullardaki öğretmenlerimiz en az 3 farklı mesleki gelişim eğitimi aldılar. Bu eğitimlerimiz planlanan takvime uygun olarak devam ediyor.
389 Bin 247 Öğrenciye Kişisel Gelişim Desteği
• Bu okullardaki öğrencilere neler yaptınız? Okulların uzaktan eğitime devam etmeleri planlarınızda aksamalara yol açtı mı?
— Covid-19 salgını elbette her şeyi etkilediği gibi projemizi de etkiledi. Bu okullarımızda yaklaşık 600 bin öğrencimiz eğitim alıyor. Bu süreçte hepsine ulaşmakta elbette sıkıntılar yaşıyoruz. Bu süreçte öğrencilerimize daha çok uzaktan eğitim platformları ile destek vermeye çalışıyoruz. Proje kapsamında öğrencilerin temel beceri eksikliklerini telafi edebilmeleri için destek eğitim programları geliştirdik. Ölçme Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğümüz tarafından geliştirilen bu programlara şu ana kadar 43 bin 609 öğrencimiz katıldı. Her geçen gün bu sayı artıyor. Bu program kapsamında 880 okula 305 bin 825 materyal ulaştırdık. Diğer taraftan Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğümüzün katkıları ile 34 bin 404 öğrencimize ilk yardım farkındalık eğitimi verdik. Öğrencilerin bilişsel becerilerinin yanı sıra duyuşsal ve sosyal becerilerinin desteklenmesine önem verdik. Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğümüz proje kapsamındaki 1.000 okuldaki öğrencilerimize yönelik kapsamlı psikososyal gelişim desteği programı hazırladı. Program kapsamında şu ana kadar 101 bin 622 öğrenciye psikososyal gelişim desteği sağladık. Ayrıca, madde bağımlılığı üzerine 3 bin 386 bilgilendirici etkinlik düzenledik. Bu etkinliklere 151 bin 116 öğrenci katıldı. Proje kapsamında okullarda bilim, kültür, sanat, spor ve sanayi gibi alanlarda başarılı ve tanınan kişilerin deneyimlerini paylaşmaya yönelik 813 kariyer günü düzenlendi. Bu etkinliklere de 44 bin 708 öğrencimiz katıldı. Proje kapsamında çok sayıda kültür, sanat ve spor etkinlikleri düzenlemeyi hedefledik. Bu amaçla şu ana kadar 690 etkinlik gerçekleştirildi ve bu etkinliklere 13 bin 788 öğrencimiz katıldı. Özetle öğrencilerimize yönelik düzenlediğimiz kişisel gelişim etkinliklerine şu ana kadar 389 bin 247 öğrencimiz katıldı. Etkinlikler halen devam ediyor ve bu sayı da sürekli artıyor. 81 il müdürümüzün destekleri ile mümkün olduğu kadar tüm öğrencilerimize ulaşmaya çalışıyoruz.
Güzel Sanatlar Lisesi Öğrencileri 1000 Okul Öğrencileri İle Resim ve Müzik Etkinliklerinde Buluşuyor
• Projede 1.000 okul öğrencilerine yönelik ‘Güzel Sanatlar Lisesi Öğrencileri 1000 Okul Öğrencileri İle Buluşuyor’ etkinliğini hayata geçirmiştiniz. Bu etkinlik nasıl gidiyor?
— Bu etkinlik kapsamında Güzel Sanatlar Liselerinde okuyan gönüllü öğrencilerimiz, öğretmenlerinin gözetiminde, Mart ayında 81 ilde okulların eşleştirilmesinden sonra oluşturulan çevrim içi gruplarda, haftada iki gün birer saat 1.000 okul öğrencilerine müzik ve resim alanında bilgi ve birikimlerini aktarmaya başladılar. İki ay sürecek bu etkinlik başarılı bir şekilde devam ediyor. Nisan ayının sonunda her ilde resim ve müzik alanında bu etkinlikte geliştirilen eserler değerlendirilecek ve her dalda 81 ilde ilk üçe giren öğrencimize bilgisayar ve tablet gibi hediyeler verilecek. Bu etkinliğe 1.000 okuldan 6 bin 64 öğrenci katıldı. Eğitimlere 978 Güzel Sanatlar Lisesi öğrencimiz gönüllü olarak katıldılar. Ayrıca Güzel Sanatlar Liselerindeki 405 öğretmenimiz de etkinliklerde gönüllü olarak gözetmenlik yapıyorlar. Farklı okul türleri arasında oldukça başarılı bir akran eğitimi sürüyor. Bu etkinlik farklı lise türleri arasındaki etkileşimi artırmak ve öğrencilerin becerilerini diğer öğrencilerle paylaşmasını sağlamak açısından yarar sağlıyor.
• Proje kapsamında velilere hayat boyu öğrenme kapsamında eğitim destekleri planlanıyordu. Bu konuda neler yaptınız?
— Proje kapsamında velilerin taleplerine yönelik halk eğitim kursları düzenliyoruz. Ayrıca velilere ulaşarak açık ortaokul ve açık liseye kayıtlarını yaptırarak eğitimlerini sürdürmelerinde destek vermeye çalışıyoruz. Nisan ayı sonuna kadar 50 bin velimizin açık öğretime katılımlarını sağlayabilmeyi hedefliyoruz.